A Mass for Peace - 25 maart - RK kerk Den Hoorn
Op zondag 25 maart voeren de muzikanten van Sint Caecilia
uit Schipluiden de moderne mis A
Mass for Peace van Karl Jenkins uit. Speciaal voor dit
programma werkt het harmonieorkest samen met het koor Cantabile
uit Breda. A Mass for Peace is geen gewone mis. Karl Jenkins
(voormalig lid van de band
Soft Machine) heeft een anti-oorlogcompositie geschreven,
gebaseerd op de katholieke liturgie met invloeden uit ondermeer
jazz en klezmermuziek en met gebruik van gedichten en liederen
uit allerlei culturen en landen. Jenkins wil ons laten inzien
dat oorlog, in welke vorm dan ook, waanzin is. Er is geen
glorie, er is geen roem - alleen dood, vernieling en angst. De
gewapende man moet men vrezen…
'Jenkins componeerde dit zeer indrukwekkende werk ter
gelegenheid van het tweede millennium van onze jaartelling; in
het bijzonder als een terugblik op de 20e eeuw, "de meest
oorlogszuchtige en destructieve eeuw in onze geschiedenis".
Hij droeg het werk op aan de slachtoffers van de Kosovo oorlog.
Bij muziekliefhebbers over de hele wereld is "The Armed
Man" inmiddels een begrip. De teksten uit de Bijbel, Koran,
Mahabharata, van beroemde schrijvers als Dryden en Kiplin, een
overlevende van de Hiroshima atoomaanval en een Vietnam
oorlogsveteraan, vormen in combinatie met de eigentijdse, direct
aansprekende muziek een aangrijpend geheel.' (meer
op premiere 15 september 2007)
Het koor Cantabile en het harmonieorkest van Sint Caecilia
voeren dit werk tweemaal uit. Op 25 maart is de eerste
uitvoering in de Antonius
en Corneliuskerk in Den Hoorn (ZH) op zondagmiddag om
15.30-17.00 uur. De tweede uitvoering vindt plaats in Breda (H.
Antoniuskathedraal) op zaterdag 31 maart om 19.00 uur.
Hoeksteen
‘De gewapende man’ verwijst naar het Franse lied
L’Homme Armé dat Jenkins als de hoeksteen van zijn
compositie gebruikt, die bestaat uit twaalf delen. In
deel 1, The Armed Man, klinkt de oproep: maak je klaar
voor de strijd! Het tweede deel is de traditionele,
Arabische oproep tot gebed, gevolgd door het
traditionele Kyrië - de laatste oproep om bezinning.
Waarna in deel 4, Save Me From Bloody Men, het koor, in
Gregoriaanse stijl delen uit de psalmen 56 en 59 zingt:
Moge God ons beschermen tegen onze vijanden…
Onheilspellend
Het Sanctus dat volgt, krijgt een heel andere lading
mee dan in de mis gebruikelijk is. In plaats van een
devoot gezang waarin we God prijzen, heeft de muziek een
dreigende lading. Dat gevoel wordt versterkt |
Karl Jenkins
|
door het gebruik van traditionele
slagwerkinstrumenten en de onverzettelijke kadans in de
bassen. Het is duidelijk dat we ons voorbereiden op
strijd. De muziek is duister, krachtig en
onheilspellend. Deze dreiging groeit in de Hymn Before
Action, een gedicht van Kipling. Het wordt steeds
duidelijker dat er oorlog zal komen.
Hiroshima
Deel 7 heeft de titel Charge: Val aan! Oorlog is nu
onvermijdelijk; teveel processen hebben op de
achtergrond gespeeld om het tij nog te keren. De muziek
opent met een verleidelijk loflied op de glorie en roem
die alle strijdenden te wachten staat. Maar al gauw
blijft er maar één onvermijdelijke conclusie: oorlog
is een waanzinnige, oncontroleerbare chaos, vol dood,
angst en wanhoop. Eerst de cacofonie van de
vernietiging, dan de stilte van het slagveld na de
strijd en uiteindelijk de Last Post, voor alle
gevallenen... Erger dan dit kan het niet worden. |
|
In deel 8, Angry Flames, wordt de schaal van vernietiging pas
echt wordt. Dit gedicht, Woedende Vlammen, komt van Togi
Sankichi, een van de weinige overlevenden van de atoombom die
gedropt werd op Hiroshima. Het negende deel, Torches (fakkels),
draait om hetzelfde thema. Als we denken dat massale
vernietiging iets van de laatste tijd is, komen we bedrogen uit.
Geschriften uit de oude Indiase Mahàbharàta schetsen een
onbehaaglijk identiek beeld van vuur en vernietiging.
Troostende melodie
Van de gruwelen van de oorlog laat de compositie ons zien dat
iedere dood er een teveel is, dat ieder leven heilig en uniek
is. Allereerst het Agnus Dei, dat ons herinnert aan het ultieme
offer van Jezus. Meteen daarop volgt deel 11: Now the Guns Have
Stopped (nu de kanonnen zwijgen). Dit deel vertelt over de
gevoelens van schuld en diepe eenzaamheid die vele soldaten
voelen als ze terugkeren van de strijd, terwijl vrienden en
medestrijders zijn achtergebleven. De woorden komen uit een
gedicht van Guy Wilson, geschreven toen hij terugkeerde van de
Eerste Wereldoorlog.
Deel 12, het Benedictus, tracht de wonden te helen, door zijn
troostende melodie en ingetogen waardigheid. Het is een
bevestiging van vertrouwen en geloof, in eigen kunnen en in de
goede wil van de mensen om ons heen. Het is de eerste stap tot
herstel en wederopbouw, en een eerste stap naar een positieve
afsluiting van de mis.
Tweesprong
De compositie eindigt waar hij begon: met de melodie van L’Homme
Armé. Het deel opent met de woorden van Lancelot en Guinevere:
Better is Peace. Maar de dreiging van L’Homme Armé keert
terug en wedijvert met de woorden van Sir Thomas Malory, uit De
Dood van Arthur en diens verlangen naar vrede. We komen bij een
tweesprong: willen we dat het nieuwe tijdperk voortgaat zoals
het oude? Of sluiten we ons aan bij de woorden van Tennyson:
Ring out the Thousand wars of old, Ring in the Thousand years of
Peace! Het lijkt misschien een onmogelijke droom, we zijn
wellicht niet al te best begonnen in dit nieuwe millennium, maar
Mass for Peace eindigt met de woorden uit Openbaringen en leert
ons dat verandering mogelijk is, dat verdriet, pijn en dood
overwonnen kunnen worden.
A Mass for Peace is een geweldig indrukwekkende compositie
die past bij Pasen. De uitvoering van Caecilia is uniek te
noemen want doorgaans wordt het muziekstuk door een
symfonieorkest gespeeld.
A Mass for Peace wordt uitgevoerd op zondag 25 maart om 15.30
uur in de R.K. Kerk in Den Hoorn. Kaarten zijn binnenkort bij de
leden te koop á € 7,50 (€ 5 voor donateurs en kinderen tot
12 jaar). Op 31 maart wordt de mis uitgevoerd in de H.
Antoniuskathedraal in Breda.
Bron: Persbericht muziekvereniging Sint
Caecilia Schipluiden
|
